Włocławek

Włocławek należy do najstarszych miast w Polsce. Około X wieku p.n.e. istniała
tu osada kultury łużyckiej, a w okresie późniejszym, około V wieku p.n.e., osada kultury pomorskiej.

W połowie X wieku we Włocławku funkcjonował gród obronny mający duże znaczenie, o którym w swej kronice wspomniał Gall Anonim, jako jeden z najważniejszych grodów po Poznaniu i Gnieźnie.

W połowie XII wieku do Włocławka została przeniesiona z Kruszwicy siedziba biskupa kujawskiego.

Zdaniem większości historyków opisujących okoliczności pierwszej lokacji (1339), w połowie XIII wieku w najstarszej części dzisiejszego Włocławka funkcjonowały dwa miasta – miasto katedralne (dawny gród książęcy, zlokalizowany w okolicy dzisiejszego pałacu biskupiego) i miasto niemieckie (przez ludność napływową niemiecką
na podgrodziu położone).

Szczególny rozkwit biskupiego miasta nastąpił po 1466 roku II pokoju toruńskiego, w wyniku handlu zbożem i drewnem. Od 1520 roku we Włocławku istniała królewska komora celna.

Jako miasto biskupie, Włocławek był ośrodkiem życia kulturalnego, religijnego i przemysłowego. Wojny w XVII i XVIII wieku oraz rozbiory Polski doprowadziły miasto do upadku i zniszczenia. Po drugim rozbiorze Włocławek znalazł się w zaborze pruskim, a po 1815 roku – w zaborze rosyjskim w Królestwie Polskim.

W roku 1899 przy ulicy Łęgskiej powstały Włocławskie Zakłady Celulozowo -Papiernicze im. Juliana Marchlewskiego (początkowo noszące nazwę Fabryka Celulozy – Włocławek). Potocznie nazywane przez mieszkańców „Ameryką”, lata największej świetności przeżywały w okresie 1953 – 1989, kiedy to około 3500 osób zatrudniano w Celulozie. Produkowano tu między innymi celulozę, papier i zeszyty szkolne. Zakłady ogłosiły upadłość dwadzieścia cztery lata temu 31 sierpnia 1994 roku.

To właśnie tutaj rozegrała się akcja powieści Igora Newerlego „Pamiątka z Celulozy”, później zekranizowana przez Jerzego Kawalerowicza w filmach „Celuloza” i „Pod gwiazdą frygijską”. Najbardziej charakterystyczny element panoramy Włocławka -wielki ceglany komin Celulozy, dominuje w kadrach w obu filmach Kawalerowicza.
Dziś już go nie ma, został zburzony w 2009 roku.

Obecnie z dawnej „Celulozy” pozostało niewiele budynków, które zostały zaadaptowane na inne potrzeby, jednak większość obiektów uległo zniszczeniu.

W roku 1966 zapadła decyzja o utworzeniu Zakładów Azotowych „Włocławek”, produkujących nawozy sztuczne, które zmieniły nazwę w roku 1998 na Anwil,
pod którą funkcjonują do dziś. To właśnie „Azoty” zagrały w debiucie fabularnym Krzysztofa Kieślowskiego, pt. „Blizna”, m.in. w scenie, w której widzimy budowę kombinatu.

Z miasta pochodzą wybitni artyści i artystki: Anna Antonowicz, Antoni Ostrouch, Jan Krenz, Hanna Lachman, Andrzej Nejman, Mirosława Nyckowska, Matylda Baczyńska, Paweł Wendorff, Jan Rudnicki, Jerzy Stępkowski oraz Jan Kochanowicz.