Strzelno

Strzelno, miasto  położone na pograniczu Kujaw i Wielkopolski, na Pojezierzu Gnieźnieńskim, w powiecie mogileńskim. 

Prawo miejskie Strzelno uzyskało w 1231 roku. Jego powstanie związane jest z wojewodą Bolesława Krzywoustego, Piotrem Włostowicem, który uważany jest za fundatora kościoła św. Krzyża. W XII wieku we wsi Strzelno założony został klasztor norbertanek. Miasto było ośrodkiem rzemiosła i handlu, jako że położone było przy ruchliwych szlakach handlowych
z Poznania do Torunia i dalej na Litwę oraz z Kalisza do Gdańska. W okresie zaborów Strzelno znalazło się w granicach zaboru pruskiego, a wyzwolone zostało podczas powstania wielkopolskiego,  2 stycznia 1919 roku. W czasie II Rzeczpospolitej Strzelno było miastem powiatowym. 

W mieście znajdują się jedne z najważniejszych zabytków sztuki romańskiej w Polsce.
Zespół zabudowań na wzgórzu św. Wojciecha, położony na wschód od rynku, który od 2018 roku stał się pomnikiem historii. Jest to przede wszystkim romański zespół klasztorny Norbertynek z kościołem św. Trójcy, zbudowany po 1170 roku. Na wyjątkową uwagę zasługują cztery kolumny romańskiej, które oddzielają nawę główną od naw bocznych, wykute w piaskowcu. W nawach bocznych znajduje się szereg nagrobków, płyt i rzeźb pochodzących z XVII i XVIII wieku. W okresie powstania styczniowego klasztor przeznaczono na szpital powstańczy. Piękno kolumn kościoła ukazuje film dokumentalny Tadeusza Jaworskiego „Sztuka romańska w Polsce. Strzelno”. Obok zespołu klasztornego znajduje się najsłynniejsza budowla miasta – romańska rotunda św. Prokopa. Budowla pochodząca z przełomu XII i XII wieku wzniesiona z granitowego kamienia ciosanego. 

Strzelno leży na szlaku piastowskim, trasie turystycznej przebiegającej przez województwo wielkopolskie i kujawsko – pomorskiej, a odtwarzającej cykliczne przemieszczanie się władców piastowskich. 

W Strzelnie urodziła się aktorka Anna Koławska.