Hakerzy wolności

Tworząc film o „hakerach” z toruńskiej Solidarności reżyser Marcin Gładych, zaadaptował na potrzeby ekranu niesamowitą historię włamania kilku naukowców z „S” na antenę komunistycznej TVP. Doszło do niego w trakcie nadawania „Dziennika Telewizyjnego” jesienią 1985 roku, co wprowadziło służbę bezpieczeństwa i komunistyczne władze w prawdziwy szał.

Inicjatorami byli uczeni z toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Polskiej Akademii Nauk – astronom i działacz opozycji Jan Hanasz oraz matematyk Grzegorz Drozdowski. Sprzęt nadawczy rozłożyli w mieszkaniu sekretarki z Instytutu Fizyki – Elżbiety Mossakowskiej.

Zbudowany przez nich system elektroniczny emitował sygnały telewizyjne, które udało się zsynchronizować z sygnałami nadajnika telewizji państwowej.
Dzięki temu „włamali” się w sam środek głównego, reżimowego serwisu informacyjnego – „Dziennika Telewizyjnego”. Wyemitowali dwa hasła:
„Dość podwyżek cen, kłamstw i represji. Solidarność Toruń” oraz „Bojkot wyborów naszym obowiązkiem. Solidarność Toruń”.

O akcji toruńskiego podziemia było głośno nawet poza granicami kraju. Amerykański dziennikarz Buck Bloombecker w książce „Spectacular Computer Crimes” (1990) nazwał toruński sabotaż „jednym z najbardziej spektakularnych aktów hakerskich
na świecie”.

„Hakerzy” wpadli najprawdopodobniej z powodu donosu. Byli też wcześniej obserwowani przez SB. Po aresztowaniu czwórki, spośród pięciu „architektów spisku” rozpoczął się ich proces sądowy. Naukowców bronił m.in. mecenas Jan Olszewski.

Toruń w „Hakerach”

Na film składają się wywiady z uczestnikami wydarzeń, uzupełniane o fabularne rekonstrukcje, zdjęcia archiwalne i animacje. Zdjęcia do filmu powstały w Toruniu.

Wykorzystano zaadaptowane mieszkania w blokach z lat 80 – tych XX wieku (wywiady z „hakerami” prowadzono w różnych lokalizacjach, którymi były mieszkania i gabinety uniwersyteckie bohaterów), blok przy ul. Bartosza Głowackiego (sceny w „mieszkaniu opozycjonistów”), wnętrza Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i areszt śledczy Okrąglak przy Piekarach (sceny z przesłuchań).