Grossówna Helena

Grossówna urodziła się 25 listopada 1904 roku w Toruniu. Była aktorką filmową i teatralną, tancerką, autorką choreografii teatralnych i filmowych.
Wszechstronnie uzdolniona muzycznie, aktorsko i tanecznie, torunianka szybko stała się gwiazdą największych polskich komedii muzycznych lat 30.

Debiutowała w grudniu 1924 roku na deskach Teatru Miejskiego w Toruniu,
jako statystka w „Księżniczce czardasza”, a dwa lata później ukończyła toruńską szkołę baletową i zaczęła występować jako tancerka. W 1928 roku wyjechała do szkoły baletowej we Francji, a następnie odbyła tournée baletowe po Europie.

Po dwóch latach podróży Grossówna wróciła do rodzimego miasta i w ciągu zaledwie jednego sezonu wystąpiła w czternastu premierowych spektaklach, głównie w rewiach i operetkach, a do siedemnastu przedstawień opracowała układy choreograficzne.*

Na ekranie po raz pierwszy widzowie zobaczyli ją w 1935 roku u Marty Flanz w „Kochaj tylko mnie”. Kariera artystki rozwijała się błyskawicznie aż do wybuchu wojny zagrała w siedemnastu przedwojennych filmach u boku wielkich sław srebrnego ekranu m.in. Eugeniusza Bodo, Aleksandra Żabczyńskiego, Adolfa Dymszy czy Ludwika Sempolińskiego.

Legenda głosi, że 1 października 1939 wraz z Adolfem Dymszą miała umówione pierwsze spotkanie u agenta w Hollywood. Jednak marzenia przerwał wybuch II wojny światowej. Podczas wojny Grossówna była żołnierką Armii Krajowej, a w czasie Powstania Warszawskiego pod pseudonimem „Bystra”, w stopniu porucznika, dowodziła batalionem AK „Sokół”. Po upadku Powstania więziona była w obozach Gross-Lubars i Oberlangen. Tam poznała swego męża, Tadeusza Cieślińskiego,
którego oddziały – należące do armii generała Stanisława Maczka – wyzwalały obóz.

Po powrocie do Polski była żołnierka AK i żołnierz polskiej armii na Zachodzie nie byli mile widziani przez stalinowskie władze. Grossówna nie wróciła już nigdy do wielkiej kariery ekranowej. Na wiele lat skoncentrowała się na teatrze, a później grywała już tylko role drugoplanowe i epizody.
Zdarzył się nawet aktorski powrót do rodzinnego Torunia, kiedy kręcony był tu film “Kolorowe pończochy” Janusza Nasfetera.

W 1962 roku zagrała swoją ostatnią większą rolę w filmie „O dwóch takich co ukradli Księżyc”.

Miasto Toruń nazwało rondo imieniem aktorki.

Wybrana filmografia

• 1935 – „Kochaj tylko mnie” reż. Marta Flantz
• 1936 – „Straszny dwór” reż. Leonard Buczkowski
• 1936 – „Dodek na froncie” reż. Michał Waszyński
• 1937 – „Piętro wyżej” reż. Leon Trystan
• 1938 – „Zapomniana melodia” reż. Jan Fethke
• 1938 – „Paweł i Gaweł” reż. Mieczysław Krawiec
• 1938 – „Królowa przedmieścia” reż. Eugeniusz Bodo
• 1939 – „Włóczęgi” reż. Michał Waszyński
• 1939 – „Testament profesora Wilczura” reż. Leonard Buczkowski
• 1960 – „Kolorowe pończochy” reż. Janusz Nasfeter
• 1962 – „O dwóch takich co ukradli księżyc” reż. Jan Batory

* Na podstawie publikacji dr Krzysztofa Trojanowskiego, biografa aktorki.