Siemaszkowa Wanda

Wanda Siemaszkowa urodziła się 30 grudnia 1867 roku w Lipowej koło Kobrynia na Białorusi,  była aktorką, reżyserką teatralną i pedagogiem.

Na scenie debiutowała 8 października 1887 roku rolą Helenki w przedstawieniu „Dziwak”, wystawianym na deskach Teatru Starego w Krakowie, w którym pracowała przez sześć kolejnych sezonów, z przerwą w latach 1891-1892. W latach 1893-1894 była aktorką teatru lwowskiego, potem wróciła do Krakowa i grała w tamtejszym teatrze, następnie w latach 1997 -1905 występowała na scenach teatrów w Warszawie, Krakowie i ponownie w Lwowie. W 1905 roku utworzyła swój własny zespół teatralny, który wystawiał sztuki m.in.: w Wilnie, Grodnie i Kownie. W 1906 roku wróciła do teatru we Lwowie, w tym czasie występowała w sztukach które gościły w Wiedniu (1910) i Paryżu (1913). W 1914 roku odbyła tournée jako recytatorka, odwiedziła wówczas Wiedeń, Pragę, Tabor i Berlin. W latach 1918-1920 należała do zespołu wędrownego, z którym występowała m.in.: w Częstochowie, Sosnowcu, Płocku i Włocławku.

Jesienią 1920 roku została dyrektorką Teatru w Bydgoszczy. Z ówczesnym komisarycznym prezydentem miasta podpisała pięcioletni kontrakt. I swój pierwszy bydgoski sezon (1920-1921) zainaugurowała przedstawieniem „Kościuszko pod Racławicami” Władysława Ludwika Anczyca. Potem w repertuarze teatru znalazły się sztuki m.in.: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Stanisława Wyspiańskiego czy Williama Szekspira.

Wanda Siemaszkowa tworzyła bydgoski teatr w trudnych czasach kryzysu gospodarczego i  powojennego kształtowania się miast w nowej niepodległej rzeczywistości, co wiązało się ze zmianami ludnościowymi, ludność niemiecką zastępowała bowiem w Bydgoszczy nowa ludność napływowa. Stąd ambitny teatr Siemaszkowej nie zyskał uznania publiczności i po dwóch latach w porozumieniu z Magistratem zrezygnowała z dyrektorskiego urzędu.

W 1921 roku aktorka założyła Dom Aktora, który mieścił się przy ulicy Gdańskiej 164 oraz pierwszą w Bydgoszczy Szkołę Dramatyczną, w której była również pedagogiem. Szkoła funkcjonowała do 1922 roku, do momentu odejścia Wandy Siemaszkowej z Bydgoszczy.

Po opuszczeniu Bydgoszczy aktorka występowała gościnnie w Warszawie, Wilnie i Lwowie. Lata 1924-1926 spędziła na gościnnych występach w Stanach Zjednoczonych. Po powrocie w 1926 roku występowała na deskach Teatru Miejskiego w Grudziądzu. W sezonie 1930-1931 była dyrektorem Teatru Popularnego im. Bogusławskiego  w Poznaniu. Do wybuchu II wojny światowej grała jeszcze na deskach teatru we Lwowie i w Teatrze Polskim w Katowicach. W 1945 roku została dyrektorką Teatru Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie i kierował nim do śmierci.

Wanda Siemaszkowa trzykrotnie zagrała w filmie. Najpierw w 1924 roku u Jana Kucharskiego obłąkaną karczmarkę w „Śmierć za życie. Symfonia ludzkości”. W tym samym roku Romanową w niezachowanym do dziś filmie „O czym się nie mówi” Edwarda Puchalskiego. I wreszcie w 1938 roku u Tadeusza Chrzanowskiego w „Za zasłoną”.

Zmarła 6 sierpnia 1947 roku w dworku Marii Konopnickiej w Żarnowcu. Spoczęła w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Jej imię nosi rzeszowski teatr.

Wybrana Filmografia

• 1924 – „Śmierć za życie. Symfonia ludzkości” reż. Jan Kucharski
• 1924 –  „O czym się nie mówi” reż. Edward Puchalski
• 1938 –  „Za zasłoną” reż. Tadeusz ChrzanowskiZdjęcia: Instytut Teatralny