Radzyń Chełmiński

Radzyń Chełmiński to miasto położone na Pojezierzu Chełmińskim, 15 km na wschód od Grudziądza, przy drodze do Wąbrzeźna.

Zdobyty w 1231 roku przez Państwo Krzyżackie, wkrótce potem w roku 1234 otrzymał prawa miejskie. Na przełomie XII i XIV wieku Krzyżacy wybudowali tu zamek, który został zaprojektowany prawdopodobnie przez tego samego architekta, który wcześniej zbudował zamek w Gniewie i prezbiterium kościoła św. Jakuba w Toruniu. Był to ówcześnie jeden z najmocniejszych zamków na południowych rubieżach
państwa zakonnego w Prusach.

Zamek składał się z zamku wysokiego założonego na planie kwadratu, z dziedzińcem z dwukondygnacyjnym krużgankiem, wielką wolnostojącą ośmioboczną wieżą wraz mniejszymi czworobocznymi wieżami we wszystkich narożach. Skrzydło południowe akcentowane było przez ozdobne szczyty. W nim też znajdowała się brama wjazdowa, refektarz ze sklepieniem gwiaździstym kościół.

Zamek został zniszczony w XVII wieku i częściowo rozebrany w XVIII i XIX wieku.

Do dzisiaj częściowo zachowało się skrzydło południowe z kaplicą, partie murów
oraz piwnice. Z przedzamcza zachowały się prawie w całości dolne partie murów południowego i zachodniego. Ruiny zamku są udostępnione zwiedzającym.
Jest możliwość wejścia na obie narożne wieże, z których roztacza się rozległy widok
na okolicę. W piwnicach znajdują się wystawy m.in. makiet budowli średniowiecznych i narzędzi tortur.

To właśnie zamek w Radzyniu Chełmińskim, a w zasadzie jego ruiny wybrał sobie Hubert Drapella, obok Malborka, jako miejsce akcji swojego serialu „ Samochodzik i Templariusze”, którego premiera miała miejsce w Telewizji Polskiej 20 lutego 1972 roku. Scenariusz powstał na podstawie bestsellerowej powieści dla młodzieży pióra Zbigniewa Nienackiego, będącej od kilkudziesięciu lat obowiązkową lekturą młodych wielbicieli sensacji.

I choć serialowy zamek mieści się “gdzieś na Pojezierzu Suwalskim”, to właśnie ruiny zamku w Radzyniu Chełmińskim gościły ekipę filmową, w tym Stanisława Mikulskiego, który po wielkim sukcesie „Stawki większej niż życie”, wcielił się w postać Pana Samochodzika.

Obecnie w Radzyniu Chełmińskim działają dwa bractwa rycerskie Bractwo Rycerskie Komturii Radzyńskiej oraz Bractwo Rycerskie Zamku Radzyńskiego.

Na drodze prowadzącej z Radzynia Chełmińskiego do Wąbrzeźna znajdują się Jarantowice, miejsce urodzenia Paula Wegenera, wybitnego aktora oraz reżysera filmowego i teatralnego. Był twórcą wyjątkowym, uznawanym za jednego z inicjatorów nurtu kina grozy w światowym filmie oraz pomysłodawcą “ikonicznej” postaci kina Golema. Wegener był też jednym z prekursorów nurtu ekspresjonizmu niemieckiego oraz filmowym.