Pietraszak Leonard

Leonard Pietraszak urodził się w 1936 roku w Bydgoszczy. Był jednym z najpopularniejszych polskich aktorów filmowych, teatralnych i telewizyjnych.
Największą rozpoznawalność przyniosły mu role pułkownika Krzysztofa Dowgirda w serialu awanturniczo – przygodowym „Czarne chmury” (1973) w reżyserii Andrzeja Konica oraz w legendarnym serialu „Czterdziestolatek” (1974-1977) Jerzego Gruzy, w którym zagrał doktora Karola Stelmacha, serdecznego przyjaciela głównego bohatera – inżyniera Karwowskiego. Studiował chemię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Jak wspominał w wywiadach pierwsze kroki w aktorstwie poczynił w Bydgoszczy.
Po rezygnacji ze studiów na UMK zaczął pracę w przedsiębiorstwie „Ruch” i jednocześnie chodził na zajęcia ogniska teatralnego, które prowadzili aktorzy bydgoskiego teatru. To właśnie oni zachęcili Pietraszaka, żeby zdawał do szkoły aktorskiej w Łodzi. W II połowie lat 50. rozpoczął naukę na Wydziale Aktorskim PWSTiF w Łodzi, którą ukończył w 1960 roku.

W 1959 debiutował na scenie Teatru Nowego w Łodzi w „Nie-Boskiej komedii” w reżyserii Bohdana Korzeniowskiego. Pietraszak występował również na deskach m.in. Teatru Dramatycznego w Poznaniu, Teatr Komedia czy Teatr Ateneum, ma też na swoim koncie kilkadziesiąt ról w Teatrze Telewizji.

Na dużym ekranie zadebiutował epizodem w filmie „Prawdziwy koniec wielkiej wojny” Jerzego Kawalerowicza. Na przełomie lat 50. i 60. wystąpił w kilku popularnych komediach, m.in. Marii Kaniewskiej w „Awanturze o Basię” (1959) i „Szatanie z siódmej klasy” (1960), „Cafe Pod Minogą” (1959) Broka czy „Zezowate szczęście” (1960) Andrzeja Munka. Rok 1961 przyniósł mu pierwszą ważniejszą rolę. Była to postać młodego aktora Hipolita Gronczewskiego z prowincjonalnej trupy w „Komediantach” Marii Kaniewskiej.

Pietraszak pracował z największymi polskimi reżyserami m.in. Janem Łomnickim, Andrzejem Wajdą, Wojciechem Marczewskim, Kazimierzem Kutzem.

Wielką popularność aktorowi przyniosły role w serialach: „Stawka większa niż życie” (1968) oraz „Gniewko, syn rybaka” (1969). W 1973 wcielił się w główną rolę w pierwszym polskim serialu spod znaku ,,płaszcza i szpady” pt. „Czarne chmury”. Brawurowo zagrał rolę pułkownika Krzysztofa Dowgirda, walczącego o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych w XVII wieku. Serial wyreżyserował Andrzej Konic.
Rok później Pietraszak trafił do obsady serialu Jerzego Gruzy „Czterdziestolatek”, w którym wcielił się w rolę doktora Karola Stelmacha, przyjaciela tytułowego czterdziestolatka – inżyniera Karwowskiego. Stelmacha zagrał ponownie w pełnometrażowej, kinowej wersji „Czterdziestolatka”, komedii „Motylem jestem czyli romans 40 – latka” w 1976 roku.
Po raz trzeci, jako Stelmach pojawił się w 1993 roku w serialu „40 – latek, 20 lat później” (1993) także w reżyserii Jerzego Gruzy.

Pietraszak wystąpił w wielu  serialach z lat 70. i 80., m.in. w „Rodzinie Połanieckich”, „Karierze Nikodema Dyzmy”, „Królowej Bonie”. Co ciekawe, graną w „Bonie” postać marszałka Piotra Kmity zagrał raz jeszcze, dwa lata później w „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny” Janusza Majewskiego.

Znakomitą i niezapomnianą rolę bankiera Gustawa Kramera zagrał w błyskotliwym debiucie Juliusza Machulskiego pt. „Vabanku”. To właśnie postać grana przez Pietraszaka w filmie wypowiada kultowy zwrot „Ucho od śledzia”,
który wszedł do polskiego języka potocznego.

Film doczekał się kontynuacji, w 1984 roku powstał „Vabank II, czyli riposta”. U Machulskiego Pietraszak wystąpił również w znakomitej komedii „Kingsajz”.
Aktor zagrał w filmach Andrzeja Wajdy w „Dantonie”, gdzie zagrał rolę Carnota Lazare Nicolasa, „We wszystko na sprzedaż” (rola epizodyczna) i w „Kronice wypadków miłosnych” jako ojciec głównej bohaterki, Aliny granej przez Paulinę Młynarską.

W latach 90. Pietraszak grał u Janusza Majewskiego m.in. w „Siedlisku”i w „Złocie dezerterów”. W latach 2006-2009 pojawił się epizodycznie w serialach telewizyjnych „39 i pół” oraz „Codzienna 2, m. 3”. Po 1998 roku postanowił porzucić pracę przed kamerami i skoncentrować się na działalności scenicznej oraz karierze teatralnej.
Pietraszak był miłośnikiem malarstwa polskiego i znanym kolekcjonerem.

Aktor zmarł 1 lutego 2023 roku i został pochowany na Cmentarzu Starofarnym w Bydgoszczy

Wybrana filmografia

  • 1957 – „Prawdziwy koniec wielkiej wojny” reż. Jerzy Kawalerowicz
  • 1959 – „Cafe pod Minogą” reż. Bronisław Brok
  • 1959 – „Awantura o Basię” reż. Maria Kaniewska
  • 1961 – „Komedianty” reż. Maria Kaniewska
  • 1968 – „Stawka większa niż życie” reż. Janusz Morgenstern, Andrzej Konic (serial)
  • 1971 – „Perła w koronie” reż. Kazimierz Kutz
  • 1973 – „Czarne chmury” reż. Andrzej Konic (serial)
  • 1974-1977 – „Czterdziestolatek” reż. Jerzy Gruza (serial)
  • 1978 – „Rodzina Połanieckich” reż. Jan Rybkowski (serial)
  • 1981 – „Vabank” reż. Juliusz Machulski
  • 1982 – „Danton” reż. Andrzej wajda
  • 1984 – „Vabank II, czyli riposta” reż. Juliusz Machulski
  • 1987 – „Kingsajz” reż. Juliusz Machulski
  • 1993 – „40 – latek. 20 lat później” reż. Jerzy Gruza, Adam Iwiński
  • 1998 – „Złoto dezerterów” reż. Janusz Majewski
  • 2011 – „Listy do M.” reż. Mitja Okorn
  • 2012 – „Dzień kobiet” reż. Maria Sadowska

    Wybrane nagrody i wyróżnienia

    Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za całokształt twórczości telewizyjnej, Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i inne.

Miejsca w regionie, związane z postacią:

Bydgoszcz
Bydgoszcz_004

Bydgoszcz

pełen artykuł
Toruń
Toruń nocą, fot. Daniel Pach