Negri Pola

Do dzisiaj Pola Negri pozostaje największą polską gwiazdą jaka pojawiła się w Hollywood. Urodziła się 3 stycznia 1897 roku w miasteczku na Ziemi Dobrzyńskiej – Lipnie jako Barbara Apolonia Chałupiec, chociaż bardziej poprawne jest tu używanie nazwiska w oryginalnym brzmieniu, czyli Chalupec.
Jej ojcem był bowiem Słowak, który przywędrował na te ziemie pod koniec XIX wieku. Pola zmarła 1 sierpnia 1987 roku w San Antonio w USA.

Była gwiazdą polskiego, niemieckiego i amerykańskiego kina oraz jedną z pierwszych wielkich gwiazd kina światowego, zwłaszcza filmu niemego.

Jej ojciec Jerzy (Juraj) został wywieziony na Syberię przez Rosjan, gdy miała 5 lat. Matka w poszukiwaniu środków do życia, postanowiła wyprowadzić się w 1902 roku do Warszawy. Tam, zauważywszy uzdolnienia aktorskie córki wspierała jej ambicje i dzięki temu kilkanaście lat później mogła “narodzić się” Pola Negri.

Apolonia ukończyła w Warszawie szkołę teatralną i zaczęła występować w stołecznych teatrach. Zadebiutowała w 1912 rolą Klary w „Ślubach panieńskich” w Teatrze Małym w Warszawie.

Przełomem w jej karierze był pierwszy występ w polskim filmie wytwórni Sfinks „Niewolnica zmysłów” Jana Pawłowskiego z 1914.
Przybrała wtedy pseudonim na cześć ukochanej włoskiej poetki – Ady Negri. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach polskich, po czym zaczęła karierę w ówczesnym centrum europejskiego kina – Niemczech.

Błyskawicznie stała się topową aktorką. Czarowała ekspresją oraz niebanalną, nieco orientalną urodą. Zagrała m.in. w „Oczach Mumii Ma”, „Carmen” i „Madame Dubarry” w reżyserii wielkiego Ernsta Lubitscha. Sukcesy w Niemczech otworzyły jej drogę za ocean.

W 1923 przybyła do Hollywood  i niemalże od razu zaczęła grać w kasowych hitach. Wystąpiła w „Bella Donna” Hugo Riesenfelda, „Napiętnowana / The Cheat” George’a Fitzmaurice’a, dwóch filmach Herberta Brenona – „Tancerka hiszpańska/The Spanish Dancer” i „Czarna Lu / Shadows of Paris”, „Piętno krwi/East of Suez” Raoul’a Walsha czy „Skłamałam/The Crown of Lies” Dimitri Buchowetzkiego.

Uznanie krytyki uzyskała m.in. z kreację aktorską w filmie w „Hotel Imperial” z 1927 roku Mauritza Stillera. Za najbardziej ambitną pozycją w jej amerykańskim dorobku uznaje się powszechnie film pt. „Cesarzowa”, w którym zagrała Katarzyny Wielkiej z 1924 roku.

Szybko została też uznana za symbol seksu, do czego przyczyniły się także głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino, a nawet plotki o uczuciu jakie miało wiązać Polę z długoletnią przyjaciółką Margaret West.

Mimo, że Negri była światową gwiazdą, nigdy nie zapomniała o rodzinnych stronach. Szczególnie upodobała sobie Bydgoszcz, gdzie zamieszkiwała w kamienicy przy ulicy Gdańskiej. Swojej mamie Eleonorze kupiła również w Bydgoszczy – dom przy ulicy Zamojskiego. Działała też na rzecz organizacji dobroczynnych i instytucji zarówno w Lipnie i w Bydgoszczy.
W 1925 roku przyjechała do miasta nad Brdą wywołując entuzjazm tłumów. Po raz ostatni wystąpiła w filmie w „Księżycowych prządkach /The Moon Spinners” Jamesa Nelsona  w 1964 roku nakręconym dla wytwórni Disney’a. Zmarła w zapomnieniu w 1987 roku.

Pamięć Poli Negri kultywuje się nadal w jej rodzinnym Lipnie. Od 2007 Lipnowskie Towarzystwo Kulturalne im. Poli Negri organizuje festiwal „Pola i inni”.
Podczas imprezy emitowane są filmy z udziałem aktorki oraz przyznawane są statuetki „Politki” dla artystów polskich robiących karierę za granicą podobnie do Poli. W Kinie Nawojka istnieje też Izba Pamięci jej poświęcona.

Wybrana filmografia

Filmy nieme nakręcone w Polsce

• 1914 – „Niewolnica zmysłów” reż. Jan Pawłowski
• 1915 – „Żona” reż. Aleksander Hertz
• 1917 – „Jego ostatni czyn” reż. Aleksander Hertz, Stanisław Jerzy Kozłowski

Filmy nieme nakręcone w Niemczech

• 1917 – „Nicht Lange Täuschte Mich das Glück / Niedługo mnie szczęście łudziło” reż. Kurt Matull
• 1918 – „Mania. Die Geschichte einer Zigarettenarbeiterin / Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów” reż. Eugen Illes
• 1918 – „Die Augen de Mumie Ma / Oczy mumii Mia” reż. Ernst Lubitsch
• 1918 – „Der Gelbe Schein / Żółty paszport” reż. Eugen Illes, Victor Janson
• 1918 – „Carmen” reż. Ernst Lubitsch
• 1919 – „Das Karussel des Lebens / Awanturnica” reż. Georg Jacoby
• 1919 – „Madame Dubarry / Madame Dubarry” reż. Ernst Lubitsch
• 1920 – „Sumurun” reż. Ernst Lubitsch
• 1920 – „Das Martyrium / Męczeństwo” reż. Paul Ludwig Stein
• 1921 – „Die Bergkatze/ Dzika kotka” reż. Ernst Lubitsch
• 1922 – „Die Flamme / Głos ulicy” reż. Ernst Lubitsch

Filmy nieme zrealizowane w USA

• 1923 – „Bella Donna” reż. George Fitzmaurice
• 1924 – „Forbidden Paradise / Cesarzowa” reż. Ernst Lubitsch
• 1924 – „Lily of the Dust / Jej wielka miłość” reż. Dymitri Buchowetzki
• 1925 – „East of Suez / Piętno krwi” reż. Raoul Walsh
• 1928 – „Loves of an Actress / Miłostki aktorki” reż. Rowland V. Lee
• 1928 – „The Woman of Moscow / Biała księżna” reż. Ludwig Berger

Filmy dźwiękowe

• 1932 – „A Woman Commands / Na rozkaz kobiety” reż. Paul L. Stein (USA)
• 1936 – „Der Wegnach Shanghai / Moskwa-Szanghaj” reż. Paul Wegener (Niemcy)
• 1937 – „Madame Bovary / Pani Bovary” reż. Gerhard Lamprecht (Niemcy)
• 1937 – „Tango Notturno / Tango Notturno” reż. Fritz Kirchhoff (Niemcy)

Wybrane nagrody i wyróżnienia

Walk of Fame – Star on the Walk of Fame, German Film Awards – Honorary Award.