Müller Max

Max Müller urodził się 18 grudnia 1887 r. w Chemnitz (Saksonia). Do Torunia przybył, prawdopodobnie z Królewca, w roku 1909 i zamieszkał najpierw przy ulicy Wielkie Garbary 27, a następnie przy ulicy Prostej 20.W 1911 roku przeprowadził się do Grudziądza,gdzie mieściło się, jak się podejrzewa, pierwsze jego kino Weltbiograph i gdzie osiadł na zaledwie kilka lat.

Dziś można określić go jako swego rodzaju lokalnego potentata branży filmowej. Prowadził interesy filmowe, kręcił filmy dokumentalne, był producentem
i operatorem, prawdopodobnie zajmował się także scenopisarstwem.

W lutym 1911 roku stworzył filmowe konsorcjum pn. Vereinigte Müller’s Lichtspiele, w skład którego wchodziły cztery kina: Welt Biograph, Zentral Theater (oba mieściły się przy Rynku Nowomiejskim), Odeon Lichtspiele (zał. w 1913 roku), mieszczący się przy ul. Prostej 5 i Metropol Lichtspiele (zał. w 1910 roku) przy ulicy Warszawskiej. Ten ostatni  był pierwszym w mieście kinem zlokalizowanym na przedmieściach miasta. Kino dołączyło do konsorcjum Müllera w roku 1915. Jego kinoteatry, jak na tamte czasy, wyróżniały się przede wszystkim ilością miejsc jaką oferowały (600 miejsc). Jego firma działała w Toruniu aż do 1921 roku.

Zanim Müller stworzył konsorcjum zaczął od wykupienia w 1909 roku Theater Lebenden Photographien, który został założony w roku 1907 przy Nowym Rynku, zmieniając nazwę na Welt Biograph. Od lutego 1911 roku prowadził Zentral Theater, który po powrocie do miasta Toruń do Macierzy wielokrotnie zmieniał nazwę, finalnie jako kino Corso funkcjonował do roku 1937.

Uważany jest za autora najstarszych obrazów miejscowej produkcji: dokumentu pt. „Der Thorner Kornblumentag 1911” ( “Dzień Bławatka w Toruniu”) i fabuły pt. “Noc duchów” (1919). 

Filmy, które kręcił, dokumentowały życie miasta, najważniejsze publiczne imprezy i wydarzenia. Tego rodzaju filmem był wspomniany „Dzień bławatka” z 1911 roku, który przedstawiał wojskowo – cywilne święto, w ramach którego mieszkańcy Torunia i żołnierze garnizonu szli w pochodzie od kościoła garnizonowego św. Katarzyny i Koszar Wilhelma aż na koniec Bydgoskiego Przedmieścia do pomnika Otto von Bismarcka, gdzie złożono wianki z bławatków. Film pokazywał festyny, koncerty orkiestry wojskowej, występ chóru męskiego z Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego oraz koncert i tańce w Tivoli Świętowało całe miasto – z wyjątkiem polskich torunian…

Kolejny jego film, z 1913 roku, był relacją z obchodów jubileuszu: 100. rocznicy 21. Regimentu Piechoty oraz z rządowego święta 25 – lecia panowania Cesarza Wilhelma. Dokumenty Mullera z lat I wojny światowej, obrazowały m.in. sceny sprzed kościoła garnizonowego, koncert orkiestry 176. Regimentu Piechoty, pomnik cesarza Wilhelma I na Rynku Staromiejskim i uroczystości w Viktoria Park.
W 1917 uwiecznił obchody 70. urodzin feldmarszałka Paula von Hindenburga

Wśród tego rodzaju dokumentów warto wspomnieć również o filmie, który obrazował przejęcie przez Polaków władzy nad Toruniem, którego powstanie datuje się na styczeń 1920 roku.

Po powrocie Torunia do Macierzy kinematograf Centralny – dawniej funkcjonujący pn. Zentral Theater Müllera, zapraszał na trzy filmy ukazujące pamiętne wydarzenia stycznia 1920 roku: „Wjazd wojska polskiego do Torunia 18 I 1920″, „Przyjazd przedstawicieli rządu 20 I 1920″ oraz „Przyjęcie jenerała Hallera 21 I 1920″.
Prawdopodobnie autorem filmów był sam Max Müller.

 

Wybrana filmografia:

  • 1911 – Dzień Bławatka w Toruniu”
  • 1919 – „Noc duchów”

Miejsca w regionie, związane z postacią:

Toruń
Toruń nocą, fot. Daniel Pach
Grudziądz
DCIM103GOPRO

Grudziądz

pełen artykuł