Tworząc film o „hakerach” z toruńskiej Solidarności reżyser Marcin Gładych, zaadaptował na potrzeby ekranu niesamowitą historię włamania kilku naukowców z „S” na antenę komunistycznej TVP. Doszło do niego w trakcie nadawania „Dziennika Telewizyjnego” jesienią 1985 roku, co wprowadziło służbę bezpieczeństwa i komunistyczne władze w prawdziwy szał.
Inicjatorami byli uczeni z toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Polskiej Akademii Nauk – astronom i działacz opozycji Jan Hanasz oraz matematyk Grzegorz Drozdowski. Sprzęt nadawczy rozłożyli w mieszkaniu sekretarki z Instytutu Fizyki – Elżbiety Mossakowskiej.
Zbudowany przez nich system elektroniczny emitował sygnały telewizyjne, które udało się zsynchronizować z sygnałami nadajnika telewizji państwowej.
Dzięki temu „włamali” się w sam środek głównego, reżimowego serwisu informacyjnego – „Dziennika Telewizyjnego”. Wyemitowali dwa hasła:
„Dość podwyżek cen, kłamstw i represji. Solidarność Toruń” oraz „Bojkot wyborów naszym obowiązkiem. Solidarność Toruń”.
O akcji toruńskiego podziemia było głośno nawet poza granicami kraju. Amerykański dziennikarz Buck Bloombecker w książce „Spectacular Computer Crimes” (1990) nazwał toruński sabotaż „jednym z najbardziej spektakularnych aktów hakerskich
na świecie”.
„Hakerzy” wpadli najprawdopodobniej z powodu donosu. Byli też wcześniej obserwowani przez SB. Po aresztowaniu czwórki, spośród pięciu „architektów spisku” rozpoczął się ich proces sądowy. Naukowców bronił m.in. mecenas Jan Olszewski.
Na film składają się wywiady z uczestnikami wydarzeń, uzupełniane o fabularne rekonstrukcje, zdjęcia archiwalne i animacje. Zdjęcia do filmu powstały w Toruniu.
Wykorzystano zaadaptowane mieszkania w blokach z lat 80 – tych XX wieku (wywiady z „hakerami” prowadzono w różnych lokalizacjach, którymi były mieszkania i gabinety uniwersyteckie bohaterów), blok przy ul. Bartosza Głowackiego (sceny w „mieszkaniu opozycjonistów”), wnętrza Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i areszt śledczy Okrąglak przy Piekarach (sceny z przesłuchań).
„Hakerzy wolności”
Polska 2011, 31’
Reżyseria: Marcin Gładych, Krystian Wieczyński
Scenariusz: Marcin Gładych, Marceli Sulecki, Radosław Garncarek, Krystian Wieczyński
Zdjęcia: Jacek Banach, Adam Fisz
Producent: Gładych Movie, Next Level Group
Festiwal Filmów Historycznych w Zduńskiej Woli – Grand Prix.
Ważne postacie
Miejsca w regionie, związane z produkcją: